De sound van de saxofoon
Over de inhoud...
... het is noodzakelijk!
Het is bijna onmogelijk om in een muziekvereniging, een orkest of een big band een homogeen en mooi klinkend stuk voor saxofoon te handhaven, zolang iedere speler met zijn eigen sound van de saxofoon zit "te worstelen". Daarom is het noodzakelijk, dat iedere saxofonist zijn best doet om een mooie klank te behalen.
Het feitelijke probleem
Bij mijn workshops of colleges kom ik steeds weer saxofonisten tegen die een geperste, gespannen of "kwakende" sound hebben. De fout ligt misschien aan een verkrampte hals of ze duwen te vast met de lippen of met de hele kaak.
Bij nader inzien stel je echter meestal vast dat het feitelijke probleem in het ademen ligt. Er ontbreekt vaak het benodigde ademvolume bij het inademen en de nodige druk bij het uitademen (sommige blazers noemen dit de "ademsteun"). De ontbrekende kracht wordt geprobeerd te compenseren met meer druk van bijvoorbeeld lippen, kaak of hals, wat tot een gespannen of verkrampt spel leidt.
Het ademproces:
Bij het inademen kunnen de longen zich naar verschillende kanten uitbreiden. Zo kunnen ze zich naar beneden uitbreiden, waarbij de buik naar buiten wordt geduwd, dan hebben wij het over buikademing. De longen kunnen zich echter ook naar voren uitbreiden, de borstkast wordt groter en wij hebben het over de borstademing.
Voor het saxofoonspel is het belangrijk dat wij zo diep mogelijk inademen en de ademruimte volledig benutten. Dat betekent dus zowel via de buik alsook de borstkast in te ademen. De meeste mensen heben deze ademhaling, die in feite de natuurlijke ademhaling is, helaas verleerd en ademen nog maar "vlak" in de borstkast. Dit is een fatale fout, want juist naar beneden, dat wil zeggen bij de buikademing, hebben wij de grootste ademruimte, die we bij de vlakke ademing jammer genoeg wegschenken. Het beeld van een peer maakt dit goed inzichtelijk. Beeld jezelf in dat je een peer wilt eten, je snijdt het grote onderste deel weg en eet alleen de kleine kop.
Ademoefening 1:
Deze oefening kun je in feite heel makkelijk leren en je krijgt een goed beeld van jouw eigen buikademing. Je gaat op de rug liggen zodat je lekker maar niet te zacht ligt - een vloerkleed, een deken of een yogamat zijn perfect, een bed is al te zacht. Nu adem je enkele keren gewoon in en uit. Leg je dan enkele grote zware boeken, een zware map of iets dergelijks op de buik en kijk goed naar je in- en uitademing. Als je goed ademt, zullen de boeken bij het inademen hoog in de lucht worden geduwd, omdat de buik zich met lucht vult en tevens de boeken naar boven duwt. Bij het uitademen zullen de boeken weer naar beneden komen, omdat de buik helemaal leeg wordt.
Ademoefening 2:
Ook de twede oefening is heel makkelijk te doen en geeft je een goed gevoel voor de inademing, want met deze oefening kun je zeer goed voelen, hoe de lucht je lichaam binnenstroomt. Adem enkele keren rustig door de neus in en door de mond weer uit. Hou nu met de wijsvinger één neusgat dicht en voel, hoe de lucht het lichaam binnenstroomt.
Ademoefening 3:
De derde oefening doe je staande. Wie problemen met de rug of tussenwervelschrijven heeft, of wie snel duizelig wordt, moet van te voren bedenken of hij de oefening mee kan doen.
Je voeten staan parallel naast elkaar, ongeveer op schouderbreedte en de knieën zijn ligt gebogen. Sporters kennen deze positie als "lichte spreidstand". Buig vervolgens langzaam de romp voorover. Let erop dat het hoofd ontspannen naar beneden hangt en de schouders losjes zijn. Wanneer je met de romp naar beneden gaat moet je gewoon door ademen, dus niet stoppen met ademen. Ga zo ver naar beneden als het lekker aanvoelt, als je met je handen de voeten raakt is het ok, als je je voeten niet kunt raken is het ook in orde.
Adem nu heel langzaam, rustig en diep in en uit. In deze positie zou je bij het indamen zeer goed kunnen naspeuren hoe de buik zich het bekken in duwt. Observeer je ademhaling een tijdje en kom dan weer langzaam naar boven. Let erop dat je tijdens het omhoog gaan even ontspannen blijft ademen.
Aanbeveling
Ik raad iedere saxofonist aan om één van deze oefeningen dagelijks te doen, om zo het eigen ademvolume te vergroten. Je kunt bijvoorbeeld je dagelijkse oefeningen met een ademoefening beginnen, want deze oefeningen helpen je ook eenigzins tot rust te komen, de dagelijkse sleur achter je te laten en om je op deze manier op het saxofoonspel in te stellen.
Van harte
Breathing challenges
In my workshops and seminars, I keep meeting sax players with a squeezed, tense and somewhat "squeaky" sound. This may be due to a tense neck, too much pressure on the lips or a tense jaw. Take a closer look, however, and it turns out that the problem is due to the player’s breathing technique.
Insufficient air is taken in while breathing in, so that there is not enough pressure for expelling the air (which is often referred to as "support"). Some players try to compensate this lack of power by increasing the pressure on their lips, jaw or neck, but this invariably builds up too much tension.
Correct breathing for saxophone players
When you breathe in, the lungs can expand in various directions: one direction is downward, in which case your belly is pushed out"”this is what we call "abdominal breathing." At the same time, your lungs can move forward, increasing the size of your chest"”and that is called "chest breathing."
Saxophone players need to take in as much air as possible, and therefore apply both chest and abdominal breathing.
Most people have forgotten this "full" breathing technique and only use their chest while breathing. That is a pity, because abdominal breathing allows us to dramatically increase the air intake. Consider a pear: suppose you feel like eating a pear, but decide to cut away the larger lower end"”there will not be much pear left for you to eat.
Breathing exercise 3
The third exercise can be performed in the upright position. If you have back issues or invertebral disc problems, or if you tend to become dizzy easily, please ask yourself whether you should perform this exercise.
Place your feet in a parallel position, spread at the same distance as your shoulders, and slightly bend your knees. Athletes call this the "slight straddle position." Slowly move your chest down, taking care to let your head hang loose and to keep your shoulders relaxed. Try to keep breathing normally while moving your chest down"”don’t stop breathing. Move down as far as you can muster without feeling uncomfortable: though it is OK to touch your feet with your hands, not reaching them is fine, too.
Now slowly, calmly and thoroughly breathe in and out. In this position, you should be able to feel how your belly pushes against your pelvis each time you breathe in. Repeat this several times and notice what your breathing does. Slowly move your chest up again, while still breathing normally and remaining perfectly relaxed.
Advice
I advise saxophone players to perform these exercises on a daily basis in order to expand their breathing volume. It would be a good idea to begin your daily training sessions with breathing exercises, because they also help you leave your day-to-day preoccupations behind and concentrate instead on playing the saxophone.
Yours,